NOWY WRÓG NIEMIEC
Republika chińska połączyła się z koalicyą i wydała Niemcom wojnę. Nowy przeciwnik rozporządza kilkuset milionami żywej siły ludzkiej i gdyby dyplomacyi angielskiej udało się zużytkować je dla swych celów — byłyby niewątpliwie groźne, jako masa idąca bez większych skrupułów na żer armatni.
Faktycznie o armii chińskiej mowy niema — to, co nazywamy armią uzbrojoną na sposób europejski stoi w maleńkim tylko stosunku procentowym do rezerwoaru ludzkiego republiki środka".
Zaproszenie Chin do udziału w wojnie niema też na celu bynajmniej zużytkowania Chińczyków na polach bitew w Europie, angielska dyplomacya chciała — jak się zdaje zaasekurować się tylko „od tyłu" na wypadek, gdyby Rosya chciała zawierać pokój... Tak też oświetlają przyłączenie się Chin dzienniki niemieckie.
Chiny mają trochę zacofania, ale najstarszą kulturę świata. Mają w swojej obyczajowości, w swojej umysłowości dużo rzeczy zupełnie obcych Europie. Pod względem manier towarzyskich klasy wykształcone społeczeństwa chińskiego są wyrafinowanie grzeczne.
W dyskusyach z tym nowym sojusznikiem musi koalicya unikać wszystkiego, coby mogło wyglądać na niegrzeczność i to z podwójną starannością, bo oczywiście każda dyskusya z każdym sojusznikiem wymaga nawet w europejskich stosunkach szanowania wzajemnych drażliwości, tonu łagodnego i uprzejmego, unikania skakania sobie do oczu i wygrażania pięściami.
Podniesiony głos, jadowite szyderstwo — nie ułatwia stosunków i może mieć tylko jedno następstwo: wzajemne rozdrażnienie, a co zatem idzie i zerwanie wszelkich nici porozumienia.
Ale Chińczycy lubią i cenią grzeczną ironię, ubraną w ceremonialne formy. Opowiadają, że kiedy w pewnej konstytucyjnej kwestyi nadesłano jednemu z dzienników chińskich artykuł, którego redakcya wydrukować nie chciała, autor artykułu równocześnie ze zwrotem manuskryptu, otrzymał list następujący:
„Czcigodny bracie Słońca i Księżyca! Twój manuskrypt był na tyle łaskawy dla mnie, że raczył mi się pozwolić przeczytać. Muszę przyznać, że czytałem go z zachwytem i upojeniem. Ze strachem i trwogą duszy zwracam ci twój rękopism. Gdybym się zdecydował wydrukować go, mój prezydent rozkazałby mi drukować wszystkie artykuły wyłącznie według wzoru twojego i nie pozwoliłby mi do nich żadnej dodawać ze strony redakcyi uwagi. Literackie zaś moje doświadczenie daje mi prawo zauważyć, że takie perły literatury, pojawiają się tylko raz na dziesięć tysięcy lat. Tylko dlatego jestem tak zuchwały, że zwracam ci twój rękopism. Ścielę się do stóp twoich, jako niewolnik twojego niewolnika".
Jest rzeczą ciekawą, jak będzie brzmiało oficyalne wypowiedzenie wojny Niemcom przez ten najgrzeczniejszy naród na świecie.
Ilustrowany Kuryer Codzienny, 9-05-1917
https://100lattemu.pl/
