Antynoble 2012 - ogłoszono zwycięzców!

Psychologia

Laureaci: Anita Eerland, Rolf Zwaan i Tulio Guadalupe z Holandii

Za badanie, w którym wykazali, że wieża Eiffla wydaje się mniejsza, jeśli przechylimy się lekko w lewą stronę.

Nagroda pokojowa

Laureaci: Spółka SKN z Rosji

Za metodę przerabiania starej rosyjskiej amunicji w diamenty. Co prawda diamenty powstają pod ziemią za sprawą wysokich ciśnień oddziałujących na cząsteczki węgla, ale podobny efekt można uzyskać za pomocą silnej eksplozji. Powstają wówczas drobinki diamentowe o wielkości kilku nanometrów. Spółka korzysta właśnie z tej metody, używając do tego wycofanych z użycia i przeterminowanych ładunków wybuchowych.

Akustyka

Laureaci: Kazutaka Kurihara i Koji Tsukada z Japonii

Za zbudowanie i opatentowanie zagłuszacza mowy. Urządzenie jest podobne do policyjnego radaru. Ma wbudowany mikrofon kierunkowy, który wyłapuje głos danej osoby i za pomocą głośnika kierunkowego odsyła z powrotem z małym opóźnieniem.

Być może zdarzyło wam się kiedyś usłyszeć pogłos podczas rozmowy telefonicznej. Z lekkim opóźnieniem słychać wówczas w słuchawce swój własny głos. Jest to na tyle deprymujące, że osoba poddana takiemu zjawisku nie może zebrać myśli i przestaje mówić.

https://www.youtube.com/watch?v=USDI3wnTZZg

Neurobiologia

Laureaci: Craig Bennett, Abigail Baird, Michael Miller i George Wolford z USA

Badacze pokazali, że przy pomocy skomplikowanego skanera MRI i prostej statystyki można dostrzec aktywność mózgu gdziekolwiek - nawet w martwym łososiu. Wyobraźcie sobie scenę, w której Gregory House kładzie martwego łososia w wielkiej maszynie do skanowania mózgu i zadaje podchwytliwe pytania.

Brzmi jak absurd? A jednak podobne doświadczenie przeprowadzono naprawdę. Wszystko sprowadza się do wniosku, że zastosowanie złych metod statystycznych w takich badaniach może skutkować wyśledzeniem aktywności neuronów nawet w śmierdzącej, martwej rybie.

Chemia

Laureat: Johan Pettersson ze Szwecji

Za odkrycie, dlaczego mieszkańcom miasteczka Anderslöv włosy barwią się na zielono. Na początku podejrzewano, że to jakaś epidemia albo do ujęcia wody dostał się jakiś barwnik. Zagadkę rozwiązał inżynier Johan Pettersson.

Okazało się, że odpowiedzialna jest za to gorąca woda zalegająca w miedzianych rurach nowych domów. Skandynawska czysta woda polodowcowa jest mocno demineralizowana, czyli miękka. Łatwo reaguje z metalowymi rurami, a związki miedzi barwią właśnie na zielono i niebiesko.

Literatura

Laureat: Amerykańska agencja rządowa GAO

GAO (General Accountability Office) to odpowiednik naszego NIK. A nagrodę przyznano za prawdziwy rarytas biurokracji: raport oceniający sensowność pewnego raportu, który z kolei miał ocenić sensowność innych raportów.

Fizyka

Laureaci: Joseph Keller i Raymond Goldstein z USA oraz Patrick Warren i Robin Ball z Wielkiej Brytanii

Za ułożenie równania dotyczącego stanu włosów w kucyku. Jest wszak złożony z blisko 100 tys. włosów, więc można go opisać za pomocą fizyki statystycznej. Czemu by więc tego nie zrobić?

Dynamika płynów

Laureaci: Rouslan Krechetnikov i Hans Mayer z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara

Kategoria wymyślona chyba na poczekaniu, ale warto było. Otóż panowie zadali sobie dość istotne w dzisiejszych czasach pytanie: dlaczego kawa się rozlewa, kiedy z nią spacerujemy?

Swój raport oparli na serii eksperymentów, podczas których spacerowali z różną prędkością i ilością kawy, śledząc jej zachowanie. Wyszło na to, że częstotliwość naszych kroków pokrywa się z naturalną oscylacją kawy. Mówiąc prościej: idź wolniej i patrz na kubek, to mniej rozlejesz.

Anatomia

Laureaci: Frans de Waal i Jennifer Pokorny

Za wykazanie, że szympansy potrafią rozpoznać się po tyłkach. Bezbłędnie łączyły one zdjęcia twarzy oraz zadu pobratymca, o ile oczywiście go znały. Co ciekawe, podczas eksperymentu okazało się, że - w przeciwieństwie do ludzi - szympansy nie potrafią określić, czy twarz ze zdjęcia należy do samca, czy do samicy, o ile osobnik na zdjęciu jest im nieznany.

Medycyna

Laureat: Emmanuel Ben-Soussan z Francji

Za opracowanie wskazówek, w których doradza, jak przeprowadzać zabiegi kolonoskopii, żeby pacjenci nie... eksplodowali.

Dokonana przez niego wraz z kolegami analiza literatury medycznej z lat 1952-2006 wykazała, że było dziewięć takich przypadków. Winne były gazy jelitowe, wśród których za sprawą przemiany bakteryjnej występują metan i wodór. Do ich eksplozji dochodzi jednak niezmiernie rzadko, a uniknąć można ich np. poprzez oczyszczenie jelit przed zabiegiem.

A laureatów z poprzedniego roku znajdziecie tutaj

Źródła: 1, 2